Þveræingar og Nefjólfssynir

Allt frá árinu 1024 hefur mátt skipta Íslendingum í Þveræinga og Nefjólfssyni. Þetta ár sendi Ólafur digri Noregskonungur íslenskan hirðmann sinn, Þórarin Nefjólfsson, til landsins í því skyni að auka hér ítök sín. Mælti Þórarinn fagurlega um kosti konungs á Alþingi. Einar Þveræingur svaraði því til, að Ólafur digri kynni að vera kostum prýddur. Hitt vissu menn þó, að konungar væru misjafnir, sumir góðir og aðrir ekki, og væri því best að hafa engan konung. Íslendingar skyldu vera vinir konungs, ekki þegnar.

Snorri Sturluson, sem færði þessa ræðu í letur, var með henni að segja hug sinn. Hann vildi ekki gangast undir yfirráð Noregskonungs, en halda þó vináttu við Norðmenn. Eins sagði Jón Þorláksson í minningarorðum um Hannes Hafstein, að stefna hans í utanríkismálum hefði verið að afla þjóðinni þess fyllsta sjálfstæðis, sem farið gæti saman við gott samstarf við Dani, ekki síst um fjárfestingar á Íslandi. Þeir Snorri, Hannes og Jón voru allir Þveræingar.

Í sjálfstæðisbaráttunni bar lítt á Nefjólfssonum. En upp úr 1930 kom til sögu hópur, sem talaði um Stalín af sömu hrifningu og Þórarinn forðum um Ólaf digra, enda hafði hópurinn þegið gull úr hendi hins austræna harðstjóra eins og Þórarinn mála forðum af konungi. Þeir Einar Olgeirsson og Kristinn E. Andrésson áttu tíðar ferðir í sendiráð Ráðstjórnarríkjanna við Túngötu til að sækja fé, sem raunar virðist ekki hafa skilað sér í fjárhirslur flokks þeirra, blaðs eða bókafélags. Þeir voru sannkallaðir Nefjólfssynir.

Í Icesave-deilunni 2008–2013 mátti greina sömu skiptingu. Við Þveræingar vildum virða allar skuldbindingar Íslendinga við erlendar þjóðir, en töldum íslensku þjóðina ekki þurfa að taka ábyrgð á viðskiptum einkaaðila erlendis. Þótt kostað hefði stórfé, vildu Nefjólfssynir, þar á meðal flestir samkennarar mínir, hins vegar ólmir þóknast ríkisstjórn breska Verkamannaflokksins, sem hafði farið fram af óbilgirni í garð Íslendinga. Sem betur fer sigruðum við Þveræingar.

(Fróðleiksmoli í Morgunblaðinu 16. maí 2020.)