Merkilegustu fyrirlestrar mínir 2015

Á dögunum þurfti ég að skila Rannsóknarskýrslu fyrir 2015 til Háskólans, og rifjaðist þá upp fyrir mér margt, sem ég hafði gert á síðasta ári, þar á meðal bækur, sem ég hafði sent frá mér, og fyrirlestrar, sem ég flutti víða um heim.

Líklega var virðulegasti fyrirlesturinn, sem ég flutti, í þinghúsinu í Tallinn í Eistlandi 29. apríl 2015. Þar mættu margir frammámenn á eistneska þinginu, en fyrirlesturinn var um íslensku kommúnistahreyfinguna og tengsl Eystrasaltsríkjanna og Íslands.

Fjölsóttustu fyrirlestrarnir voru á ráðstefnum European Students for Liberty í Berlín og Sofíu. Í Berlín 11. apríl  talaði ég um kynni mín af Hayek, Popper og Friedman, en í Sofíu 17. október um „Liberty in Iceland, 930–2015“.

Nokkrir fyrirlestrar mínir á Íslandi vöktu mikla athygli og þóttu fréttnæmir. Einn var á vorráðstefnu Viðskiptafræðistofnunar 21. apríl 2015, þar sem ég lagði fram útreikninga um, að samtals hefðu handvömm Más Guðmundssonar og fólska breskra stjórnvalda kostað um 200 milljarða króna. Annar var á ráðstefnu Félagsvísindastofnunar 31. október, þar sem ég rakti hugmyndir um veðsetningu, sölu, rýmingu og töku Íslands 1518–1868. Hinn þriðji var á fundi stjórnmálafræðinema 12. nóvember 2015 um Valdatíð Davíðs. Fundurinn er á Youtube, og hafa þúsundir manna hlustað þar á hann.

Um aðra fyrirlestra mína á árinu má lesa hér.

Kom Þór Saari upp um eigin trúnaðarbrot?

Ég las að morgni fimmtudagsins 11. febrúar 2016 mér til mikillar furðu fréttagrein um mig á netmiðlinum Hringbraut. Greinin hafði verið sett inn tíu mínútur eftir miðnætti. Hún var um það, að Þór Saari, fyrrverandi alþingismaður, hefði upplýst á Facebook, að ég hefði haft ríkisábyrgð á kreditkorti mínu einn allra Íslendinga. Þór hefði komist að því, þegar hann starfaði fyrir Lánasýslu ríkisins, en hann var starfsmaður hennar 2002–2007. Þetta hefði ratað í fréttir Stöðvar tvö í janúar 2004. Hringbraut segir síðan: „Hringbraut hefur sent Hannesi Hólmsteini fyrirspurn þar sem falast er eftir viðbrögðum, hvort hann staðfesti orð Þórs.“

Hringbraut hefur mér vitanlega ekki sent mér neina fyrirspurn, hvorki í tölvupósti né á skilaboðum á Facebook eða með símhringingu eða símaskilaboðum, eins og auðvelt hefði verið að gera. Netfang mitt er til dæmis í símaskránni. Ég hef einmitt sent Hringbraut fyrirspurn um, hvenær og hvernig mér hafi verið send þessi fyrirspurn. Þetta er auðvitað með afbrigðum óvönduð blaðamennska. Raunar hefðu Hringbrautarmenn ekki heldur átt að birta neina frétt, fyrr en þeir hefðu leitað til mín um viðbrögð: Lá þeim svo á, að fréttin var skrifuð og birtist laust eftir miðnætti?

Málavextir eru einfaldir, og var sagt frá þeim opinberlega á sínum tíma, eins og Þór Saari rifjar upp, þótt hann fari að vísu ekki nákvæmlega með. Ég notaði á sínum tíma kort frá American Express. Þetta fyrirtæki var þá einstaklega óþjált og erfitt í viðskiptum, og eitt af því, sem það heimtaði, var, að viðskiptabanki minn, Landsbankinn, sem þá var ríkisbanki, ábyrgðist greiðslur af korti mínu upp að 10 þúsund Bandaríkjadölum. Þar sem hentugra var sums staðar að nota American Express kortið en Visa kort, sem ég hafði líka, fékk ég bankann til að gangast í slíka ábyrð og greiddi fyrir sérstakt ábyrgðargjald árlega. 

Þegar Landsbankinn var seldur, var tekinn saman listi yfir þá aðila, sem höfðu notið ábyrgðar hjá bankanum sem ríkisbanka. Af einhverjum ástæðum var nafn mitt á þeim lista ásamt nokkrum stærstu fyrirtækjum landsins! Er það auðvitað með ólíkindum og mér algerlega óskiljanlegt. Ég vissi ekki af þessu, fyrr en Þóra Kristín Ásgeirsdóttir, þáverandi fréttamaður hjá Stöð tvö, hafði samband við mig til að spyrja mig um þetta. Kom ég þá alveg af fjöllum, en gat ekki litið á þetta nema sem eitthvert gaman. Ekkert varð þá frekar úr málinu, enda var það ekkert mál, og bað starfsfólk Landsbankans mig afsökunar á þessum mistökum, sem ég tók fúslega við.

En frétt Hringbrautar af þessu segir sína sögu og þá ekki aðeins um óvandaða blaðamennsku Hringbrautarmanna. Fréttin segir líka sína sögu um Þór Saari. Hann skýrir á Facebook frá einkamálefnum mínum, sem hann komst að í starfi sínu hjá Lánasýslu ríkisins árin 2002–2007. Raunar bætir hann um betur með því að tala um „fjárhagsvanda“, sem ég hafi skapað mér!

229. grein almennra hegningarlaga hljóðar svo:

Hver, sem skýrir opinberlega frá einkamálefnum annars manns, án þess að nægar ástæður séu fyrir hendi, er réttlæti verknaðinn, skal sæta sektum eða fangelsi allt að 1 ári.

230. grein laganna hljóðar svo:

Ef maður, sem hefur eða haft hefur með höndum starf, sem opinbera skipun, leyfi eða viðurkenningu þarf til að rækja, segir frá einhverjum einkamálefnum, sem leynt eiga að fara og hann hefur fengið vitneskju um í starfi sínu, þá varðar það sektum eða fangelsi allt að 1 ári. Sömu refsingu varðar einnig sams konar verknaður þeirra manna, sem aðstoðað hafa ofangreinda menn í starfi þeirra.

Ég sé ekki betur en Þór Saari hafi brotið þessar greinar hegningarlaganna með skrifum sínum á Facebook. En það er ekki allt og sumt. Hver skyldi hafa verið heimildarmaður Þóru Kristínar Ásgeirsdóttur, þáverandi fréttamanns á Stöð tvö, um málið fyrir tólf árum? Veitir Þór ekki sterka vísbendingu um eigið trúnaðarbrot með þessum Facebook-færslum?

(Hringbrautarmenn segjast hafa sent mér fyrirspurn á Facebook, en mér barst hún aldrei.)

Bækur sem ég gaf út 2015

Á dögunum skrifaði ég Rannsóknarskýrslu fyrir árið 2015, sem ég þurfti að skila Háskólanum, og þá rifjaðist margt upp fyrir mér, sem ég hafði gert á síðasta ári. Meðal annars gaf ég út fjórar bækur. Ein þeirra var greinasafn eftir mig, en hinum þremur ritstýrði ég, auk þess sem ég samdi að þeim formála og með þeim skýringar.

Greinasafnið The Icelandic Fisheries: Sustainable and Profitable er gefið út af Háskólaútgáfunni. Ég lagði fyrst til á ráðstefnu haustið 1980, að ofveiðivandinn yrði leystur með því að úthluta réttindum til að veiða fisk, og yrðu þessi réttindi varanleg og seljanleg. Var gert gys að mér í Þjóðviljanum fyrir vikið.

Greinar um kommúnisma eftir breska heimspekinginn Bertrand Russell kom út á sextíu ára afmæli Almenna bókafélagins 17. júní 2015. Greinarnar birtust í íslenskum blöðum árin 1937–1956.

Konur í þrælakistum Stalíns eftir Elinor Lipper og Aino Kuusinen kom út á hundrað ára afmæli kosningarréttar kvenna 19. júní 2015. Frásagnir Lippers og Kuusinens höfðu birst í íslenskum blöðum. Bókin er gefin út af Almenna bókafélaginu.

Úr álögum eftir Jan Valtin (réttu nafni Richard Krebs) kom út í tveimur bindum 1941 og 1944. Ósköpuðust íslenskir kommúnistar svo við útgáfu fyrra bindisins, að Menningar- og fræðslusamband alþýðu áræddi ekki að gefa seinna bindið út, svo að „Nokkrir félagar“ gerðu það. Bók Valtins var metsölubók í Bandaríkjunum, þar sem seldust um milljón eintök af henni, og hér seldist fyrra bindið í fjögur þúsund eintökum. Það er að vonum, því að bókin er bráðskemmtileg og fróðleg, ekki síðri aldarspegill en Veröld sem var eftir Stefan Zweig. Hún er gefin út af Almenna bókafélaginu.