Búdapest, maí 2025

Á ráðstefnu í Búdapest 13. maí 2025 rifjaði ég upp að ég hefði í æsku háð margar kappræður við íslenska ungkommúnista. Lauk ég þá ræðum mínum jafnan á vísuorðum eftir ungverska skáldið Sàndor Petöfi, sem hljóða svo í þýðingu Steingríms Thorsteinssonar:

Upp nú lýður, land þitt verðu,

loks þér tvíkost boðinn sérðu,

þjóðar frelsi, þrældóms helsi,

þú sérð muninn: kjóstu frelsi.

Allir Ungverjar þekkja strax þessi vísuorð, sem ort voru árið 1848 og eru í þjóðsöng þeirra.

Á þessari ráðstefnu var mér falið að tala um alþjóðaviðskipti og tolla. Ég kvað frjáls alþjóðaviðskipti í senn stuðla að auðsæld og friðsæld. Þau stuðluðu að auðsæld vegna þess að skaparinn hefur dreift gæðum svo misjafnlega á löndin og mennina að einstaklingar og þjóðir verða að skiptast á slíkum gæðum. Og þau stuðluðu að friðsæld vegna þess að tilhneiging okkar til að skjóta á náungann minnkar ef við sjáum í honum væntanlegan viðskiptavin. Hitt væri vafamál að hin raunsanna kenning um frjáls alþjóðaviðskipti næði til Kínaveldis, sem lagt hefði undir sig lönd með vopnavaldi (Tíbet), færi þjösnalega fram í Suður-Kínahafi, hótaði árás á Taívan, skráði rangt gengi á gjaldmiðli sínum, nýtti þrælavinnu í vesturhéruðum sínum og beitti ýmsum brögðum í viðskiptum. Ég lét þó í ljós þá von að Norður-Ameríka og Evrópa gætu orðið eitt stórt fríverslunarsvæði.