Dómarar á villigötum

Í nettímaritinu The Conservative hef ég gegnrýnt nýlega úrskurði Mannréttindadómstólsins í Strassborg.

Félag nokkurra roskinna kvenna í Sviss höfðaði mál gegn ríkinu fyrir að aðhafast ekki nóg til að minnka hlýnun jarðar. Dómstóllinn taldi ríkið hafa brotið gegn 8. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu: „Sérhver maður á rétt til friðhelgi einkalífs síns, fjölskyldu, heimilis og bréfaskipta.“ Spunninn var upp réttur sérhvers manns til þess, að ríkið verndaði hann á fullnægjandi hátt gegn alvarlegum neikvæðum afleiðingum loftslagsbreytinga á líf þeirra, heilsu, vellíðan og lífsgæði. Verður slíku „réttur“ ekki á neinn hátt leiddur af 8. gr. sáttmálans.

Tveir aðrir úrskurðir varða Ísland. Meiri hluti landsdóms hafði spunnið upp lög um, að forsætisráðherra væri skylt að setja á dagskrá ráðherrafunda öll mikilvæg málefni. En stjórnarskrárákvæði um ráðherrafundi er allt annarrar merkingar. Geir H. Haarde var síðan sakfelldur fyrir að hafa brotið lög, sem hvergi eru finnanleg. Dómararnir í Strassborg staðfestu sakfellinguna, eflaust fyrir áhrif Róberts Spanós.

Spanó fékk því líka ráðið, að dómstóllinn taldi íslenska ríkið hafa brotið gegn 6. gr. Mannréttindasáttmálans um rétt á óvilhöllum dómara. Maður var staðinn að verki (á skilorði) og sakfelldur á þremur dómsstigum af níu dómurum samtals. Einn þessara dómara var ekki í hópi umsækjenda, sem sérstök matsnefnd hafði á sínum tíma talið mjög hæfa, þótt sú nefnd teldi hana hæfa og Alþingi hefði staðfest skipun hennar. Hér spann dómstóllinn upp rétt sérhvers manns til þess, að dómari í máli hans væri ekki aðeins talinn hæfur af þar til bærri matsnefnd og löglega skipaður, heldur yrði hann að hafa verið talinn mjög hæfur. Þetta er fráleitt. En eftir dómsuppkvaðninguna hefur sakborningurinn auðvitað haldið áfram afbrotum.

(Fróðleiksmoli í Morgunblaðinu 20. apríl 2024.)