Barcelona, nóvember 2022

Árið 2022 hef ég sótt fundi í São Paulo, Reykholti, Ljubljana, Zagreb, Sarajevo, Belgrad, Kaupmannahöfn, Osló (tvisvar), Stokkhólmi, Las Vegas (tvisvar), Tbílísi, Tallinn, Split, Wroclaw, Búkarest, Vínarborg, Prag og Barcelona. Erindið var oftast að kynna bók mína á ensku um tuttugu og fjóra frjálslynda íhaldsmenn, allt frá frumkvöðlunum Snorra Sturlusyni og heilögum Tómasi af Akvínas til höfuðspekinganna Adams Smiths og Friedrichs von Hayeks. Hún kom út í tveimur bindum í Brüssel í árslok 2020.

Síðasta málstofa ársins var í Barcelona 25.–26. nóvember, og hélt hana ELF, European Liberal Forum, sem starfar á vegum Evrópusamtaka frjálslyndra flokka. Tilefnið var, að nú er mjög sótt að frelsi til orðs og æðis, jafnt innan frá og utan. Háværir hópar vilja ákveða, hvað megi segja opinberlega um grímuskyldu, minnihlutahópa, hlýnun jarðar og margt fleira. Lýðskrumarar til hægri og vinstri leita að lægsta samnefnaranum meðal kjósenda. Valdaklíkan í Kremlarkastala reynir að leggja undir sig lönd.

Hvernig skal bregðast við? Sjálfur lét ég þá skoðun í ljós, að fylgismenn frelsisins yrðu að skipta með sér verkum. Sumir ættu að heyja stjórnmálabaráttu af hyggindum, skírskota til þeirra kjósendahópa, sem teldu sér hag í auknu atvinnufrelsi, þar á meðal lægri sköttum. Aðrir ættu að reka hugveitur, sem legðu fram hugvitsamlegar, en raunhæfar tillögur um, hvernig leysa mætti verkefni með verðlagningu frekar en skattlagningu, viðskiptum í stað valdboðs. Enn aðrir ættu að sinna fræðilegum rannsóknum, efla að rökum frjálslynda íhaldsstefnu, sem hvílir á fjórum stoðum, einkaeignarrétti, viðskiptafrelsi, valddreifingu og virðingu fyrir gamalgrónum gildum. Þótt vissulega væri sótt að frelsinu, hefði ástandið oft verið verra. Bölsýnin væri framtíðarspá, sem rættist af sjálfri sér. Ef menn máluðu skrattann á vegginn, þá ætti hann til að birtast þar. Hitt væri annað mál, að mæta yrði óvinum frelsisins af fullri festu.

(Fróðleiksmoli í Morgunblaðinu 3. desember 2022.)