Viðbrögð Lamonts lávarðar við erindi mínu

Norman Lamont, lávarður af Lerwick, sem var fjármálaráðherra Breta 1990–1993, sagði á ráðstefnu í Búdapest 15. nóvember 2013 um fjármálakreppuna 2008, að það framferði ríkisstjórnar breska Verkamannaflokksins að setja hryðjuverkalög á Íslendinga hefði verið „til skammar“ (a disgrace). Hann kvaðst biðjast afsökunar á þessu framferði fyrir hönd allra þeirra Breta, sem teldu Íslendinga eiga að sæta réttlátri málsmeðferð. Lamont lávarður kvaddi sér sárstaklega hljóðs eftir fyrirlestur minn á ráðstefnunni, en ég hafði rakið, hvernig stjórn Verkamannaflokksins hefði lokað íslensku bönkunum tveimur í Lundúnum, fimm mínútum áður en hún kynnti viðamikla björgunaráætlun fyrir alla banka í Bretlandi, og síðan sett hryðjuverkalög á einn íslenska bankann, sem hefði samstundis lamað starfsemi annarra íslenskra fyrirtækja og stofnana.

Í fyrirlestri mínum hafði ég hafnað ýmsum algengum skýringum á bankahruninu íslenska, til dæmis þeim, að regluverkið hefði verið losaralegra en annars staðar, bankarnir of stórir eða bankamennirnir íslensku sérstakir glannar. Ég benti á, að regluverkið var hið sama og annars staðar á Evrópska efnahagssvæðinu, að stærð bankageirans í Sviss, Belgíu og Bretlandi hefði verið svipuð hlutfallslega og á Íslandi og að bankamenn annars staðar í Evrópu hefðu reynst vera sömu glannar og á Íslandi, nema hvað þeir hefðu fengið aðstoð bandaríska seðlabankans, svo að þeir hefðu ekki fallið. Ég kvað íslenska bankakerfið 2008 hafa verið veikburða vegna tvenns konar kerfisáhættu: vegna of mikilla innbyrðis eignatengsla og vegna þess, að rekstrarsvæði bankanna hefði verið miklu stærra en baktryggingarsvæði þeirra. Úrslitum hefði ráðið um hrun þess, að seðlabankinn bankaríski hefði neitað að veita Íslandi fyrirgreiðslu og stjórn breska Verkamannaflokksins hefði lokað íslensku bönkunum og beitt hryðjuverkalögunum. Þessar ákvarðanir væru enn ekki að fullu skýrðar.