Sá á Hrein, sem elur

Undanfarin misseri hefur Hreinn Loftsson hæstaréttarlögmaður gefið út DV. Það blað hefur helst unnið sér til frægðar að kaupa stolin tölvugögn af seytján ára brotamanni og notað þau til að birta óhróður um íslenska íþróttakappa. Hefur sjaldan verið lotið lægra í íslenskri blaðamennsku. Daglega birtast í DV níðgreinar um Davíð Oddsson og stuðningsmenn hans, sem blaðið kallar „Náhirðina“, en það orð gerði Hreinn.

Hreinn hefur dagleg afskipti af ritstjórninni og skrifar margt af því, sem birtist nafnlaust í blaðinu. Ég hef ekki fyrir því lakari heimild en fyrrverandi ritstjóra blaðsins,  Sigurjón M. Egilsson. Bað hann mig síður en svo fyrir það. Efist einhver um orð Sigurjóns, sem ég hef raunar ekki heyrt neinn gera, þá mun hann geta lagt fram fjöldann allan af tölvuskeytum frá Hreini þeim til staðfestingar.

Sú var tíð, að Hreinn Loftsson var samstarfsmaður okkar Davíðs. Það var fyrir mín orð, að Davíð réð hann aðstoðarmann sinn sumarið 1991. Reyndist Hreinn vel í því starfi, enda séður, lögfróður, vinnusamur og í eðli sínu húsbóndahollur. Bárum við Davíð fullt traust til hans þrátt fyrir varnaðarorð sumra, sem töldu hann blendinn í skapi og fégjarnan úr hófi fram.

Hvers vegna hefur Hreinn eytt síðustu misserum og jafnvel árum í að sannfæra lesendur DV og aðra þá, sem hirða um að hlusta á hann, um, að Davíð Oddsson hafi verið duttlungafullur harðstjóri, sem hafi iðulega grætt mig og aðra vini sína, en sigað lögreglunni á óvini sína? Það er vegna þess, að Hreinn þarf að smíða sögu því til réttlætingar, að hann gekk árið 2002 til liðs við þá menn, sem barist hafa hvað harðast gegn Davíð, Baugsfeðga. Hann getur ekki sagt sjálfum sér eða öðrum hina raunverulegu ástæðu, sem er, að hann lét glepjast af blikandi Baugsgulli.

Í upphafi vonaði Hreinn eflaust, að hann gæti leitt Davíð og Baugsfeðga saman. Til þess hafa þeir sennilega ráðið hann í þjónustu sína. Gerðist hann stjórnarformaður Baugs á háum launum og ráðgjafi Baugsfeðga um stjórnmál og fjölmiðla. En Davíð skynjaði fljótlega, að eitthvað var bogið við Baug. Þeir feðgar höfðu vissulega hafist upp af sjálfum sér, eins og lofsvert er, en þeir fóru fram af hörku og hófleysi. Þess vegna hafði Davíð ólíkt sumum öðrum stjórnmálamönnum vara á sér gagnvart þeim. Hreinn gerðist hins vegar handgenginn þeim feðgum og fjarlægðist Davíð að sama skapi.

Mér er það minnisstætt, þegar Hreinn rakti fyrir mér snemma árs 2002, hversu hagkvæmt væri fyrir Baug að kaupa fyrirtækið Arcadia í Bretlandi. Fyrirtækið ætti vanmetnar fasteignir, sem mætti selja fyrir kaupverðinu. Kaupandinn ætti þá fyrirtækið eftir skuldlaust. Hið eina, sem þyrfti, væri frekari lánafyrirgreiðsla frá íslensku bönkunum (sem þá voru enn að mestu leyti í eigu ríkisins), en hún væri ófáanleg vegna tortryggni Davíðs í garð Baugsfeðga, sem letti stjórnendur bankanna. „Ég get gert þig að ríkum manni,“ sagði Hreinn ákafur, og augun ljómuðu. „Þú þarft ekki að leggja fram nema eitthvert smáræði, en eftir eitt ár áttu hundrað milljónir.“

Eflaust hefur hugsunin verið sú, að ég reyndi að hafa áhrif á Davíð, þótt ekki væri beinlínis um það talað. Ég vildi hins vegar ekki flækjast í einhver ævintýri og vissi raunar líka, að málið var flóknara. Landsbankamenn höfðu þegar ákveðið án þess að bera það undir kóng og prest að veita Baugi ekki lán í þetta ævintýri. Búnaðarbankamenn höfðu að eigin frumkvæði samband við forystumenn í stjórnmálum og fengu þau eðlilegu skilaboð að fara sér hægt, á meðan verið væri að selja bankana. Þess vegna áttu Baugsfeðgar erfitt með að útvega sér fé úr íslensku bönkunum í Arcadia-kaupin, en ekki vegna einhverrar vonsku Davíðs Oddssonar í þeirra garð.

Eftirleikurinn er í meginatriðum kunnur, þótt ýmsu fróðlegu megi bæta við. Baugur græddi vel á Arcadia-ævintýrinu og varð voldugur auðhringur, sem rak í krafti fjölmiðla sinna hatursherferð gegn Davíð og öðrum þeim, sem þorðu að andæfa. Þótt Hreinn Loftsson tvístigi um skeið, gerðist hann dyggur þjónn Baugsfeðga í þessari herferð og hefur verið það síðan. Rættist þá eftirlætismálsháttur hans á honum sjálfum: Sá á hund, sem elur. Hreinn er sem fyrr starfsmaður góður, séður, lögfróður, vinnusamur og húsbóndahollur. En hann er ekki hamingjusamur. Hann situr vansæll við tölvu sína heima í Garðabænum á hverju kvöldi og semur óhróður um Davíð og „Náhirðina“. Sagan af Hreini er hin gamalkunna saga um mann, sem fórnar sannfæringu sinni og vinum fyrir gull. Líklega hefur Hreinn þó komist að hinu fornkveðna síðustu vikur, að auður er fallvaltastur vina.